Όλοι μας λίγο πολύ, έχουμε αναρωτηθεί ανά τακτά χρονικά διαστήματα, τί είναι αυτό που κάνουμε λάθος και δεν μπορούμε να βάλουμε στην άκρη κάποια χρήματα για ένα έκτακτο γεγονός ή για την απόκτηση ενός αγαθού ή υπηρεσίας.
Σε αυτό το άρθρο περιγράφονται 13 συνήθειες ανθρώπων που έχουν καταφέρει να απολαμβάνουν τη ζωή χωρίς να χρωστούν αυτή την απόλαυση σε δανειστές και τοκογλύφους.
Είναι πρακτικές που όλοι μας μπορούμε να εντάξουμε στην καθημερινότητά μας, χωρίς να στερούμαστε σε απόλαυση και διασκέδαση. Τα σημεία κλειδιά στην εφαρμογή τους είναι πρώτον η αλλαγή νοοτροπίας που χρειάζεται για κάθε έναν/μία από εμάς, ώστε να πάρουμε τη ζωή μας στα χέρια μας και δεύτερον το γεγονός ότι πρέπει να αφιερώσουμε λίγο παραπάνω χρόνο από ότι αφιερωναμε μέχρι σήμερα, για να οργανώσουμε τη ζωή μας.
Ας δούμε λοιπόν τί χρειάζεται να κάνουμε και ποιες πεποιθήσεις και συμπεριφορές πρέπει να αλλάξουμε, για να φέρουμε τον αέρα της οικονομικής ελευθερίας στη ζωή μας.
#01 Γνώριζε καλά το περιεχόμενο των λογαριασμών σου
Αλήθεια, έχεις αναρωτηθεί ποτέ τί πληρώνεις με το λογαριασμό της ΔΕΗ?
Αν θεωρείς ότι πρόκειται για απλά μαθηματικά όπου απλά πολλαπλασιάζεις τον αριθμό των κιλοβατωρών (kWh) που έκαψες με την τιμή της μίας κιλοβατώρας, τότε ξανασκέψου το.
Η καλύτερα, πάρε τώρα στα χέρια σου τον τελευταίο λογαριασμό της ΔΕΗ και κοίτα καλά.
Ίσως να μην γνωρίζεις ότι μέσω του λογαριασμού της ΔΕΗ πληρώνεις και την ΕΡΤ! Για όλες τις υπόλοιπες χρεώσεις και την αποκρυπτογράφηση των ακαταλαβίστικων κωδικών, επισκέψου το site της ΔΕΗ και δες τι σημαίνουν.
Αντί λοιπόν να παίζεις τζένγκα με τους λογαριασμούς που φτάνουν στο σπίτι στοιβάζοντάς τους απλά σε ένα σωρό από χαρτιά, από την επόμενη κιόλας φορά, άνοιξέ τους, επεξεργάσου τους για λίγη ώρα, γνώρισέ τους, κοίτα τα ψιλά γράμματα και τις λεπτομέρειες και ίσως ανακαλύψεις χρήσιμες και ενδιαφέρουσες πληροφορίες όπως για παράδειγμα ότι πληρώνεις συνδρομές για υπηρεσίες που δεν χρησιμοποιείς ακόμα (ένα γυμναστήριο, μία συνδρομή σε μία εφημερίδα ή περιοδικό που δεν σε ενδιαφέρουν πια) ή ότι για κάποια υπηρεσία χρεώνεσαι κάτι που δεν γνώριζες.
Αναφέροντας ένα προσωπικό παράδειγμα, πριν από λίγο καιρό διαπίστωσα ότι στο λογαριασμό κινητής τηλεφωνίας, χρεωνόμουν ένα ποσό της τάξης των 5 Ευρώ κάθε μήνα, για να έχω “προστασία” από τους ιούς στο κινητό μου για οτιδήποτε κατεβάζω από το Internet. Την απενεργοποίησα όμως γιατί δεν χρειάζομαι “μπράβους” για να πάρω ένα τηλέφωνο. Αν δεν είχα αφιερώσει όμως λίγο χρόνο για να δω τις αναλυτικές χρεώσεις τότε δεν θα ήξερα ότι μπορούσα να εξοικονομήσω 60 Ευρώ μέσα στο χρόνο μόνο από αυτό.
#02 Μάθε να ζεις σύμφωνα με τις δυνατότητές σου
Έχε το “Γνῶθι σεαυτόν” και κυνήγησε τα αγαθά που η τρέχουσα οικονομική σου κατάσταση μπορεί να υποστηρίξει. Μην προσπαθήσεις να αντιγράψεις κάποιον άλλον και μη ζηλεύεις αυτά που κάποιος άλλος μπορεί να έχει.
Είναι πιθανό, αυτός ο άλλος που εσύ ζηλεύεις να ζει μέσα στο άγχος να εξοφλήσει το πολυτελές αυτοκίνητο που αγόρασε και που τώρα δεν μπορεί να κυκλοφορήσει γιατί δεν έχει λεφτά για βενζίνη..
Η ευτυχία δεν βρίσκεται στα καταναλωτικά αγαθά αλλά στην ψυχική γαλήνη και ηρεμία, μίας ζωής χωρίς χρέη. Εκτίμησε αυτά που έχεις και να γνωρίζεις ότι πάντα υπάρχει κάποιος άλλος που δεν έχει αυτά που έχεις εσύ.
Είναι γνωστό εξάλλου το απόφθεγμα “Έκλαιγα γιατί δεν είχα παπούτσια, μέχρι που συνάντησα ένα άνθρωπο που δεν είχε πόδια“..
#03 Ξόδευε λιγότερα από αυτά που κερδίζεις
Οσο αυτονόητο και να ακούγεται, από τη στιγμή που το πλαστικό χρήμα και οι συναλλαγές με ένα απλό κλικ στο ίντερνετ μπήκαν στη ζωή μας, ο έλεγχος των χρημάτων μας έγινε πολύ πιο δύσκολος.
Πολύ παλαιότερα είχαμε τα χρήματά μας μέσα στο σπίτι και ξέραμε ότι αυτά έχουμε και αυτά μπορούμε να ξοδέψουμε.
Αργότερα όταν οι τράπεζες μπήκαν στην κοινωνία μας, εμφανίστηκαν τα βιβλιάρια καταθέσεων όπου πηγαίνοντας για ανάληψη, δεν μπορούσαμε να “σηκώσουμε” ποσά μεγαλύτερα από αυτά που είχαμε κατατεθημένα.
Τα τελευταία χρόνια όμως, με το ηλεκτρονικό εμπόριο, τις online συναλλαγές και τις πιστωτικές κάρτες, ο έλεγχος και η επισκόπηση των χρημάτων μας είναι πολύ δύσκολα ενώ οι αγορές με ένα κλικ φαντάζουν πιο ελκυστικές από ποτέ.
Αυτή είναι όμως και η παγίδα που πρέπει να αποφύγουμε και υπάρχουν πολλοί τρόποι για να το κάνουμε, όπως η κατάρτιση ενός budget και άλλες τεχνικές που θα δούμε στη συνέχεια.
#04 Φτιάξε το Budget σου
Με άλλα λόγια, προγραμμάτισε μέχρι και το τελευταίο cent, πού θα ξοδέψεις τα χρήματά σου τον επόμενο μήνα.
Το budget (ελληνιστί προϋπολογισμός) είναι η βάση του οικοδομήματος που θα στεγάσει τις προσπάθειές σου για ένα καλύτερο αύριο.
Χωρίς αυτό οι οικονομικές σου αποφάσεις θα παίρνονται στηριζόμενες στον αυθορμητισμό και τις επιθυμίες της στιγμής που πολύ εύκολα μπορούν να οδηγήσουν σε νέα χρέη.
Φτιάξε λοιπόν ένα πλάνο και ακολούθησέ το.
#05 Αποταμίευσε
Κάνε την αποταμίευση μέρος του Budget σου. Προγραμμάτισε να βάζεις στην άκρη ένα ποσό κάθε μήνα, όπως προγραμματίζεις να ξοδέψεις ένα συγκεκριμένο ποσό για το σούπερ μάρκετ.
Οι μεγαλύτερες παγίδες στις οποίες πέφτουμε πολύ συχνά και μας αποτρέπουν από το να προσπαθήσουμε, είναι δύο.
Η πρώτη είναι η λανθασμένη εντύπωση πως αποταμίευση σημαίνει ένα τεράστιο κομπόδεμα στην άκρη για τις δύσκολες ώρες. Η αλήθεια είναι πως δεν χρειάζεται το ποσό να είναι τεράστιο. Ακόμα και ένα ποσό της τάξης των 300-400 ευρώ μπορεί να αποδειχθεί σωτήριο σε ορισμένες περιπτώσεις όπως στην επισκευή του αυτοκινήτου μετά από μία μικροζημιά ή την αγορά ενός πλυντηρίου επειδή το παλιό “παρέδωσε το πνεύμα”.
Η δεύτερη παγίδα, που είναι και συνέπεια της γενικότερης συμπεριφοράς μας “άνδρα θέλω, τώρα τονε θέλω” είναι η ανυπομονησία μας να αποταμιεύσουμε ένα ποσό πάρα πολύ γρήγορα. Αυτό που παραλείπουμε να σκεφτούμε είναι ότι ο χρόνος περνάει πάρα πολύ γρήγορα και πριν καλά καλά το καταλάβουμε, αν είμαστε συνεπείς και επιμείνουμε συστηματικά και μεθοδικά να βάζουμε στην άκρη ένα ποσό 20-30-40 ευρώ κάθε μήνα, θα έρθει η στιγμή που θα δούμε τα 400 ευρώ να περιμένουν στην άκρη για να σβήσουν τη φωτιά που θα ανάψει ένα έκτακτο έξοδο.
Φυσικά δεν χρειάζεται να σταματήσουμε την αποταμίευση όταν καταφέρουμε να μαζέψουμε ένα ποσό που θεωρούμε ικανοποιητικό. Η αποταμίευση πρέπει να γίνει τρόπος ζωής, μία απαραίτητη συνήθεια που θα πρέπει να την καλλιεργήσουμε και στα παιδιά μας.
#06 Έσω εγκρατής
Καλλιέργησε τον αυτοέλεγχο σου. Τιθάσευσε τον αυθορμητισμό σου. Εξημέρωσε τις καταναλωτικές παρορμήσεις σου.
Μάθε να ελέγχεις τις επιθυμίες σου βάζοντας την λογική πάνω από το συναίσθημα.
Η εγκράτεια είναι μία απαραίτητη αρετή σε αυτή σου την προσπάθεια.
Δεν χρειάζεται κάθε μέρα να παραγγέλνεις φαγητό από έξω. Δεν χρειάζεται να απαντάς καταφατικά σε όλες τις προσκλήσεις για έξοδο.
Μην θεωρείς αυτοσκοπό να αγοράζεις τα επώνυμα και ακριβά προϊόντα. Μάθε να ξοδεύεις μόνο για ό,τι έχεις προγραμματίσει.
Γενικότερα μάθε να είσαι αφέντης των αποφάσεών σου και λειτούργησε πάντα με γνώμονα το που είσαι και που θέλεις να πας.
#07 Χρησιμοποίησε μετρητά όπου μπορείς
Όλοι γνωρίζουμε την πικρή γεύση του αποχαιρετισμού.
Ο αποχαιρετισμός της καλοκαιρινής παρέας καθώς ετοιμαζόμαστε για την επιστροφή στη ρουτίνα του χειμώνα, ο αποχαιρετισμός των συναδέλφων στη δουλειά όταν σαλπάρουμε για το λιμάνι μίας νέας επαγγελματικής ευκαιρίας ή ο αποχαιρετισμός ενός φίλου που αναζητά σε μία ξένη πατρίδα τις ευκαιρίες που δεν μπορεί να βρει στην δική του.
Όποιος και αν είναι ο λόγος, ο αποχαιρετισμός μεταξύ των ανθρώπων είναι πάντα δύσκολος. Το ίδιο όμως ισχύει και με τα υλικά αγαθά.
Η αγορά ενός νέου αυτοκινήτου θα συνοδευτεί σχεδόν πάντα από μία στενάχωρη περίοδο αποδοχής ότι δεν θα ξαναδούμε ποτέ πια το παλιό μας αυτοκίνητο που κουβαλάει αναμνήσεις χρόνων ή και δεκαετιών σε ορισμένες περιπτώσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότεροι άνθρωποι μαζεύουν σε κάποια αποθήκη “παλιατζούρες” του παρελθόντος απλά γιατί δεν θέλουν να νοιώσουν αυτό το αίσθημα αποχωρισμού.
Και όλη αυτή η συναισθηματική εισαγωγή έγινε για να καταλάβουμε πως ο αποχωρισμός του χρήματος δημιουργεί και αυτός (ίσως σε λιγότερο βαθμό) την πικρή αίσθηση που ίσως δεν είναι άμεσα κατανοητή (καθώς η χαρά απόκτησης κάποιου αγαθού εκτοξεύει προσωρινά τις ενδορφίνες ικανοποίησης) αλλά γίνεται πιο έντονη όσο περνάει ο χρόνος. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι να δώσουμε 30-40 ευρώ για ένα καλό γεύμα και μετά να μουρμουράμε στον εαυτό μας πως με τα ίδια χρήματα θα μπορούσαμε να πληρώσουμε 3-4 γεύματα εξίσου χορταστικά.
Όμως ο αποχωρισμός των χρημάτων για να δημιουργήσει αυτό το συναίσθημα, χρειάζεται να έχει σάρκα και οστά. Χρειάζεται να γίνει μπροστά στα μάτια μας. Χρειάζεται να γίνει χέρι με χέρι.
Και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με τη χρήση μετρητών. Όταν έχεις κάτι στο χέρι σου και το δίνεις σε κάποιον άλλο.
Μια ηλεκτρονική συναλλαγή ή η χρήση μίας πιστωτικής ή χρεωστικής καρτας δεν έχει το ίδιο αντίκτυπο καθώς η κάρτα επιστρέφει πάλι στο πορτοφόλι σου.
Εξάλλου, δεν είναι τυχαίο πως σύμφωνα με μία έρευνα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για το 2018, το 54% των Γερμανών (που είναι πρωτοπόροι στις υποδομές για ηλεκτρονικές συναλλαγές) προτιμούν ακόμα τις συναλλαγές με μετρητά.
#08 Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν
Φέρσου έξυπνα και μην βιαστείς να προχωρήσεις στην αγορά ενός προϊόντος πριν ξοδέψεις κάποιο χρόνο να κάνεις την έρευνά σου.
Η αγορά εκεί έξω ευτυχώς ή δυστυχώς είναι αρκετά ανταγωνιστική και οι ευκαιρίες για το ίδιο ή για ένα παραπλήσιο προϊόν με αυτό που σε ενδιαφέρει, είναι περισσότερες από μία.
Οι διαφορές στην τιμή μπορεί να είναι από πολύ μικρές μέχρι πολύ μεγάλες.
Προσωπικά, για την τηλεόρασή μου, μετά από έρευνα δύο ωρών εξοικονόμησα περίπου 200 Ευρώ βρίσκοντας μίας πολύ καλή προσφορά από μία εταιρία online που δεν είχα ακούσει ποτέ μου. 200 Ευρώ για δουλειά 2 ωρών δεν είναι και άσχημα!!
#09 Προγραμμάτισε το φαγητό της εβδομάδας
Διάλεξε μία μέρα, και κάνε πλάνο του φαγητού όλης της εβδομάδας. Κατάγραψε αναλυτικά το φαγητό κάθε μέρας πρωί-μεσημέρι-βράδυ και ψώνισε από το σούπερ μάρκετ ότι είναι απολύτως απαραίτητο για αυτά τα γεύματα.
Μέρος του πλάνου σου είναι να πηγαίνεις μόνο μία φορά την εβδομάδα σούπερ μάρκετ, γι’αυτό φρόντισε να σου γίνει συνήθεια να είσαι όσο πιο αναλυτικός γίνεται στο πλάνο σου.
Στατιστικές δείχνουν πως οι περισσότεροι από εμάς θα αγοράσουμε ένα ή δύο επιπλέον πράγματα στο σούπερ μάρκετ τα οποία δεν θα αγοράζαμε εάν δεν τα βλέπαμε μπροστά μας.
Όσο λιγότερες είναι οι φορές που ο κακός προγραμματισμός θα σε στείλει στο σούπερ μάρκετ για ένα συστατικό που ξέχασες στο πλάνο σου, τόσο λιγότερες θα είναι και οι πιθανότητες να γυρίσεις σπίτι με τις ντομάτες που χρειαζόσουν αλλά και με το σούπερ επαναστατικό και πανάκριβο τσάι από τα βουνά του βασιλείου της Δανιμαρκίας που θα σε κάνει να χάσεις 25 κιλά σε 3 εβδομάδες χωρίς διατροφή και γυμναστική.
Επιπλέον ο συνδυασμός του πλάνου αυτού με τη συνήθεια να μαγειρεύεις μεγαλύτερη ποσότητα φαγητού ώστε να πάρεις φαϊ στη δουλειά και την επόμενη ημέρα ή να φάς με την οικογένεια δύο φορές την εβδομάδα το ίδιο φαγητό, θα σου γλυτώσει εβδομαδιαία μία-δύο μέρες μαγειρέματος αλλά και κάποια ευρώ για να αποταμιεύσεις, από την οικονομία στο ρεύμα δύο ημερών που θα γλυτώσεις από το μαγείρεμα.
#10 Μην κάνεις καινούρια χρέη
Θα ήταν αστείο να μην κάνεις τα αυτονότητα. Η δημιουργία νέου χρέους κατά την διάρκεια της προσπάθειάς σου να απαλλαγείς από τα υπάρχοντα χρέη θα ήταν αντίστοιχο της προσπάθειας σου να βγεις από την κινούμενη άμμο, τραβώντας τα μαλλιά σου προς τα πάνω ελπίζοντας ότι θα σπρώξεις τον εαυτό σου έξω από αυτήν.
Η αυτοπειθαρχία είναι μία αρετή που χρειάζεται να καλλιεργήσεις για να ξεπεράσεις τις κακές συνήθειες του παρελθόντος που σε έφεραν εδώ που είσαι σήμερα. Όπως κάθε τι καινούριο που διαταράσσει τη ρουτίνα σου, έτσι και η αλλαγή νοοτροπίας χρόνων θα είναι στην αρχή δύσκολη, αλλά τα ωφέλη που θα φέρει, είναι πολλαπλάσια της ζημίας που προκαλείται εάν αδρανήσεις και αφήσεις τα πράγματα στην τύχη.
Στο 99% των περιπτώσεων η τύχη δεν έχει τίποτα να κάνει με την εξόφληση χρεών επομένως θα χρειαστεί πρωτοβουλία από τη δική σου μεριά.
#11 Απαρνήσου την πολυτέλεια
Το αντίθετο της πολυτέλειας είναι η λιτότητα, μία λέξη που με την οικονομική κρίση στην Ελλάδα τα τελευταία 10 χρόνια, τρομάζει και μόνο στο άκουσμά της.
Όμως δεν χρειάζεται να σε τρομάζει όταν ξέρεις πώς να την εφαρμόσεις και όταν ξέρεις πως πρώτον θα είναι προσωρινή και δεύτερον, θα σε οδηγήσει σε ένα καλύτερο αύριο χωρίς δεσμεύσεις.
Οι όποιες θυσίες πρέπει να γίνουν κατά την διάρκεια αυτής της προσωπικά επιλεγμένης λιτότητας θα σε βοηθήσουν να εκτιμήσεις την αξία της οικονομικής ελευθερίας και να αποφύγεις την επανάληψη λαθών του παρελθόντος που σε οδήγησαν στο χρέος που έχεις συγκεντρώσει.
Ένα παράδειγμα λιτότητας είναι να φέρεις στη δουλειά φαγητό από το σπίτι, να πας στη δουλειά με το ποδήλατο, να πουλήσεις το δεύτερο αυτοκινητο ή να προτιμήσεις ένα ξενοδοχείο τριών αστέρων αντί για ένα πεντάστερο στις διακοπές σου.
Εσύ γνωρίζεις πόσο αυστηρή ή όχι θα είναι η λιτότητα που θα εφαρμόσεις φροντίζοντας να μην στερηθείς τα πάντα. Για να πάρεις μερικές ιδέες λιτότητας μπορείς να παρακολουθήσεις τη σειρά από βίντεο ορθής οικονομικής διαχείρισης.
#12 Είναι οικογενειακή υπόθεση
Συζήτησε με όλη την οικογένεια έτσι ώστε όλοι να γνωρίζουν για την προσπάθεια που πρέπει να γινει για να απαλλαγείτε από τα χρέη.
Η συνεισφορά όλων των μελών της οικογένειας είναι όχι απλά σημαντική αλλά απαραίτητη. Δεν θα είχε νόημα για παράδειγμα τρία μέλη της οικογένειας να εφαρμόζουν λιτότητα στις αγορές τους ενώ το τέταρτο να ξοδεύει αλόγιστα.
Η συζήτηση είναι απαραίτητη όχι μόνο για την επίτευξη του τελικού σκοπού (που είναι η εξόφληση του χρέους) αλλά και για να γίνει σαφές σε όλους, ποιό είναι το πρόβλημα, πόσο σημαντική είναι η ατομική συνεισφορά και να λυθούν παρεξηγήσεις και παρερμηνείες που μπορούν να οδηγήσουν σε λάθος συμπεράσματα και τσακωμούς.
Η ενότητα της οικογένειας σε τέτοιες περιπτώσεις, μπορεί να θωρακίσει τη σχέση μεταξύ των μελών και να δημιουργήσει τις συνθήκες εκείνες που θα οδηγήσουν στην εκτίμηση του χρήματος κατά την διάρκεια της τρικυμίας της λιτότητας αλλά και όταν αυτή τερματιστεί.
#13 Κάνε υπομονή
“Κάνε υπομονή και ο ουρανός θα γίνει πιο γαλανός..”, μελοποίησε ο Σταύρος Ξαρχάκος και τραγούδησε η Βουγιουκλάκη και ο Παπαμιχαήλ στην ελληνική ταινία “Διπλοπενιές” το 1966.
Η εξόφληση των χρεών είναι αργή διαδικασία και η πιθανότητα να απογοητευτείς είναι αρκετά υψηλή, εάν η πρόοδος δεν είναι αυτή που φαντάστηκες.
Είναι αυτή η στιγμή που θα πρέπει να επιμείνεις. Αν δυσκολεύεσαι να μπεις σε ένα πρόγραμμα, τότε μπορείς να πάρεις μερικές συμβουλές στο πως να οργανώσεις τη ζωή σου και θα θέτεις στόχους, σε αυτό το βίντεο.
Υπάρχει ένα ρητό που λέει πως για να τρέξεις ένα μαραθώνιο χρειάζεται να κάνεις ένα βήμα τη φορά. Αν καταφέρεις να κάνεις ένα βήμα τη φορά τότε κάθε βήμα θα σε φέρει πιο κοντά στο στόχο σου.
Θα πάρει χρόνο αλλά με επιμονή και υπομονή θα έρθει. Ξεκίνα έχοντας το τέρμα στο μυαλό σου και ονειρέψου πως θα είναι η ζωή σου απαλλαγμένη από τα χρέη.
Είναι στο χέρι σου και πλέον γνωρίζεις και μπορείς να εφαρμόσεις 13 δοκιμασμένες συμβουλές από αυτούς που χρώσταγαν αλλά είναι πλέον οικονομικά ελεύθεροι.